Mobbing horyzontalny to zjawisko, które coraz częściej pojawia się w dyskusjach o środowisku pracy. Jest to forma nękania, która zachodzi między pracownikami na tym samym szczeblu hierarchicznym i może mieć poważne konsekwencje zarówno dla poszkodowanych, jak i dla całej organizacji. Zrozumienie, czym jest mobbing horyzontalny, jakie są jego objawy i jak sobie z nim radzić, jest kluczowe dla tworzenia zdrowego i produktywnego środowiska pracy.
Czym jest mobbing horyzontalny? Definicja i charakterystyka
Czym jest mobbing horyzontalny? To forma prześladowania w miejscu pracy, gdzie agresor i ofiara są na tym samym poziomie hierarchicznym. Zjawisko to obejmuje różne działania, takie jak izolowanie, ośmieszanie, krytykowanie czy pomówienia, które mają na celu poniżenie lub wyizolowanie pracownika od reszty zespołu.
Charakterystyczną cechą mobbingu horyzontalnego jest jego subtelność i trudność w wykryciu. Często zachowania te są bagatelizowane lub uznawane za „normalne” interakcje między współpracownikami, co utrudnia ich identyfikację i rozwiązanie.
Różnice między mobbingiem horyzontalnym a innymi rodzajami mobbingu
Pozycja hierarchiczna:
Mobbing Horyzontalny: Sprawca i ofiara są na tym samym poziomie hierarchicznym.
Mobbing Pionowy: Sprawca jest na wyższym poziomie hierarchicznym niż ofiara (np. przełożony nęka podwładnego).
Mobbing Skośny: Sprawca jest na niższym poziomie hierarchicznym niż ofiara (np. podwładny nęka przełożonego).
Dynamika władzy:
Mobbing Horyzontalny: Brak bezpośredniej dynamiki władzy między sprawcą a ofiarą.
Mobbing Pionowy: Istnieje wyraźna dynamika władzy, gdzie sprawca wykorzystuje swoją pozycję do nękania.
Mobbing Skośny: Niekonwencjonalna dynamika władzy, gdzie podwładny wykorzystuje inne metody do nękania przełożonego.
Przyczyny i motywacje:
Mobbing Horyzontalny: Często wynika z rywalizacji, zazdrości, lub różnic osobowościowych.
Mobbing Pionowy: Może być motywowany przez chęć kontroli, dominacji, lub utrzymania autorytetu.
Mobbing Skośny: Może wynikać z niezadowolenia, chęci zemsty, lub próby podważenia autorytetu przełożonego.
Formy zachowań:
Mobbing Horyzontalny: Izolowanie, ośmieszanie, krytykowanie, pomówienia.
Mobbing Pionowy: Intensywne krytykowanie, nadmierna kontrola, nierealne wymagania.
Mobbing Skośny: Sabotaż, rozsiewanie plotek, nieposłuszeństwo.
Skutki dla środowiska pracy:
Mobbing Horyzontalny: Może prowadzić do podziałów w zespole i obniżenia morale.
Mobbing Pionowy: Często tworzy atmosferę strachu i nieufności.
Mobbing Skośny: Może prowadzić do konfliktów władzy i zakłóceń w hierarchii.
Trudność wykrycia:
Mobbing Horyzontalny: Często subtelny i trudniejszy do zidentyfikowania.
Mobbing Pionowy: Zazwyczaj bardziej widoczny ze względu na strukturę władzy.
Mobbing Skośny: Może być trudny do wykrycia ze względu na niekonwencjonalne metody nękania.
Przyczyny i skutki mobbingu horyzontalnego
Mobbing horyzontalny może wynikać z różnych przyczyn, w tym z rywalizacji, zazdrości, różnic osobowościowych lub po prostu z braku profesjonalizmu. Niezależnie od przyczyny, jego skutki są zawsze destrukcyjne. Osoby będące ofiarami mobbingu mogą doświadczać stresu, obniżenia samooceny, a nawet problemów zdrowotnych.
Skutki mobbingu horyzontalnego nie ograniczają się tylko do poszkodowanych. Mogą one negatywnie wpływać na całą organizację, prowadząc do obniżenia morale, zwiększenia absencji oraz spadku produktywności. Dlatego tak ważne jest, aby pracodawcy byli świadomi tego problemu i aktywnie działali na rzecz jego eliminacji.
Jak radzić sobie z mobbingiem horyzontalnym?
Zarządzanie mobbingiem horyzontalnym wymaga świadomości i zaangażowania zarówno ze strony pracodawców, jak i pracowników. Kluczowe jest stworzenie polityki antymobbingowej, która jasno określa, jakie zachowania są niedopuszczalne i jakie będą konsekwencje ich wystąpienia.
Szkolenia dla pracowników i menedżerów są również ważne, aby zwiększyć świadomość na temat mobbingu horyzontalnego i nauczyć, jak rozpoznawać oraz reagować na takie zachowania. Wspieranie otwartej komunikacji i budowanie kultury szacunku i współpracy może również pomóc w zapobieganiu mobbingowi horyzontalnemu.
